Cách trung tâm huyện Bắc Hà gần 30 km, xã Bản Liền
là một thung lũng được bao bọc bởi núi non trùng điệp, có khí hậu mát mẻ,
cảnh sắc phong thủy hữu tình. Đặc biệt thổ nhưỡng ở nơi đây rất thích hợp với
cây chè.
Chè được trồng ở đây từ bao đời nay. Những người già nhất
ở bản Liền cũng không nhớ nổi đồi chè cổ thụ có từ bao giờ. Chỉ biết khi lớn
lên đã thấy những cây chè Shan tuyết cao quá đầu người, trải qua bao mùa mưa nắng
vẫn xanh trong giữa núi đồi; bền bỉ, bám đất như sức sống của cộng
đồng người Tày cư ngụ bao đời nơi đây.
Những rừng chè cổ thụ chờ tay người thu hái ở Bản Liền
Trước đây, người Tày ở Bản Liền chưa quan tâm, chăm
sóc cây chè, mặc cây tự lớn với nắng mưa, sương gió, như cây rừng nơi đây
vậy. Xác định chè là cây có giá trị hàng hóa, có triển vọng nâng cao
thu nhập cho người dân, nên năm 2004, huyện Bắc Hà đã thành lập Hợp tác xã Chè
Bản Liền đứng ra bao tiêu toàn bộ sản phẩm chè cho người dân trên địa bàn. Khi
hợp tác xã được thành lập, người dân đã thay đổi nhận thức và quan tâm phát
triển cây chè. Từ hơn 100 thành viên ban đầu, đến nay xã đã có hơn 300 hộ liên
kết trồng chè và bán chè búp tươi cho Hợp tác xã Chè Bản Liền. Điểm đặc biệt
của chè Bản Liền là người dân tham gia hợp tác xã phải tuân thủ nghiêm ngặt đầy
đủ 25 tiêu chuẩn ngặt nghèo do các tổ chức quốc tế quy định. Về cơ bản, chè Bản
Liền được canh tác tự nhiên, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.
Hợp tác xã cấp giấy chứng nhận cho 310 hộ tham gia sản xuất chè. Mỗi hộ trồng
chè đều có mã số, sổ sách ghi chép và chúng tôi kiểm tra ngẫu nhiên hằng năm,
lấy mẫu đất của đồi chè bất kỳ để làm các xét nghiệm. Nếu hộ nào vi phạm sẽ
tước giấy chứng nhận, không thu mua chè búp tươi”, ông Phạm Quang Thận, Giám
đốc Hợp tác xã Chè Bản Liền chia sẻ.
Nhờ đó, sản phẩm chè Bản Liền đã đạt Chứng nhận hữu cơ theo tiêu
chuẩn châu Âu; tiêu chuẩn Canada và Mỹ; Chứng nhận Fairtrade Certificate - Ban
Lien Organic Tea Cooperative (Chè hữu cơ thương mại bình đẳng)... Đây là những
tấm “visa” đưa sản phẩm chè Bản Liền thâm nhập thị trường Mỹ và châu Âu,
là sự nỗ lực của chính quyền, người dân, doanh nghiệp và hợp tác xã. Sản phẩm
chè Shan hữu cơ Bản Liền cũng là sản phẩm OCOP đạt chứng nhận 5 sao duy nhất
của Lào Cai.
Nhờ có thị trường xuất khẩu ổn định, mỗi năm Hợp tác xã Chè
Bản Liền thu mua khoảng 400 tấn chè búp tươi. Sau đó, chế biến thành các sản
phẩm: hồng trà, trà sấy, trà đen, trà trắng, trà bánh… xuất khoảng 100 tấn khô
sang 10 nước ở châu Âu, châu Mỹ…“Theo tôi được biết, hiện duy nhất sản phẩm trà
bánh của Bản Liền có thể xuất khẩu sang châu Âu để sử dụng trong ngành thực
phẩm, mỹ phẩm” - ông Thận cho biết thêm. Cung không đủ cầu, do đó, kể cả trong
thời điểm nhiều ngành nghề lao động của cả nước lao đao vì dịch COVID-19, HTX
chè Bản Liền hầu như không bị ảnh hưởng hề hấn gì.
Chia sẻ về lợi ích của việc trồng chè hữu cơ xuất khẩu, ông Vàng A
Sự, Phó chủ tịch UBND xã Bản Liền cho hay, nhờ trồng chè, nhiều hộ trong xã có
thu nhập cao, từ vài chục triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Cá biệt
như hộ anh Vàng A Dự, thôn Đội 4, mỗi năm thu hái khoảng 16 tấn chè búp tươi,
thu nhập hơn 250 triệu đồng. Ước tính, người dân trong xã thu khoảng 16 tỷ đồng
từ bán chè búp tươi.
Thiên Sơn