Nhiều cách làm đột phá

Trước năm 2012, hợp tác xã (HTX) vận tải 19/5 áp dụng mô hình dịch vụ hỗ trợ trong công tác quản lý, điều hành. Qua 10 năm vận hành, HTX đã đạt nhiều kết quả tích cực như hoàn thành đúng hạn việc trả nợ gốc và lãi vay ngân hàng đối với các xe buýt đã đầu tư; tổng sản lượng vận chuyển bình quân đạt khoảng 40 triệu lượt hành khách mỗi năm, chiếm khoảng 20% tổng sản lượng hành khách đi xe buýt có trợ giá của thành phố, đời sống của thành viên được cải thiện đáng kể... Tuy nhiên, trong sự phát triển của thành phố theo xu thế mới và nền kinh tế thị trường, mô hình dịch vụ hỗ trợ nêu trên đã bộc lộ không ít nhược điểm và không còn phù hợp. Do đó, từ năm 2012, tranh thủ sự ủng hộ của Sở Giao thông vận tải, Liên minh HTX và Trung tâm Quản lý giao thông công cộng, HTX vận tải 19/5 đã nhanh chóng áp dụng mô hình điều hành - quản lý tập trung. Khởi đầu, HTX đầu tư 25 xe buýt mới 100% (loại B60) hoạt động trên tuyến 122, sau đó tiếp tục thí điểm trên tuyến 41 và tuyến 94.

Phó Giám đốc HTX Lê Thọ Kha đánh giá: Với mô hình mới này, việc quản lý xe buýt của HTX được triển khai thuận lợi và chủ động hơn trước rất nhiều. Nhờ vậy, sản lượng và chất lượng phục vụ hành khách đã được nâng lên; lượng hành khách đi xe buýt tăng đáng kể; chất lượng kỹ thuật phương tiện được duy trì tốt do được thực hiện đúng quy trình bảo dưỡng - sửa chữa theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe buýt… Cùng với đó, các thành viên HTX (người đầu tư xe buýt) đã có thu nhập ổn định, yên tâm về sự bình đẳng trong thu nhập cũng như rủi ro trong kinh doanh; bảo đảm khả năng trả nợ vốn vay ngân hàng; hạn chế tình trạng "chạy đua", tranh giành khách, nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông… Từ thành công đó, HTX đã triển khai áp dụng mô hình quản lý mới trên tất cả các tuyến xe buýt thuộc HTX. Ðến nay, HTX vận tải 19/5 đã có 279 thành viên, khai thác 20 tuyến xe buýt có trợ giá và năm tuyến không trợ giá, có 462 xe buýt (401 xe mới), tổng sản lượng vận chuyển bình quân đạt hơn 51 triệu lượt hành khách/năm, chiếm khoảng 23% tổng sản lượng hành khách đi xe buýt có trợ giá của thành phố.

Là đơn vị kinh tế tập thể đầu tiên của huyện Hóc Môn hoạt động ở lĩnh vực vệ sinh môi trường, HTX Bảo Tín gặp không ít khó khăn trong hai năm đầu thành lập do nhiều người không muốn vào HTX, không có văn phòng làm việc, chưa có kinh nghiệm quản lý, không có nhân sự làm công tác điều hành… Tuy vậy, mọi khó khăn đã được khắc phục dần, sau 10 năm ra đời, HTX đạt được nhiều bước tiến đáng khích lệ. Giám đốc HTX Bảo Tín Lý Văn Hòa cho biết: Từ 11 người thu gom rác ban đầu, đến nay, HTX đã có 105 công nhân, làm nhiệm vụ thu gom rác cho hơn 41 nghìn hộ dân và gần 700 cơ sở sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp, đơn vị hành chính… ở nhiều xã thuộc huyện Hóc Môn với khối lượng rác thu gom khoảng 60 tấn/ngày. HTX cũng phối hợp UBND các xã vận động toàn bộ hộ dân đăng ký đổ rác đúng nơi quy định.

Hỗ trợ, phát triển mô hình mới

Ở lĩnh vực thương mại - dịch vụ, TP Hồ Chí Minh có hơn 100 HTX và ba liên hiệp HTX. Các HTX đều tổ chức tốt hoạt động tiếp thị, làm đại lý phân phối cho các nhà phân phối lớn, xây dựng các cửa hàng - quầy - sạp bán lẻ tới tận các khu dân cư. Ðáng chú ý, thành phố đã xây dựng và phát triển được gần 20 HTX kiểu mới trong lĩnh vực kinh doanh, khai thác và quản lý chợ (HTX chợ). Các HTX chợ đã thay mặt Nhà nước quản lý hoạt động các chợ, Nhà nước thu về được khoản kinh phí khoán hằng năm mà không phải duy trì và trả lương cho bộ máy ban quản lý các chợ. Còn ở lĩnh vực nông nghiệp, kinh tế tập thể cũng đạt được những thành quả tích cực.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố, sau hơn 15 năm, hiện có 91 HTX đang hoạt động tăng thêm 69 HTX. Quy mô vốn bình quân của mỗi HTX tăng từ gần 1,428 tỷ đồng (năm 2004) lên mức 3,425 tỷ đồng (năm 2019); doanh thu bình quân hằng năm cũng tăng từ gần 300 triệu đồng đến hơn 5,8 tỷ đồng; lợi nhuận bình quân tăng từ 66,4 đến 542 triệu đồng. Thu nhập bình quân của thành viên HTX trong năm 2019 (chỉ tính thu nhập phát sinh qua giao dịch với HTX) đạt mức 60 triệu đồng/năm. Hiện chỉ có hai HTX còn hoạt động yếu, số HTX hoạt động tốt và khá chiếm 72,5%.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Thanh Liêm cho biết: Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, khu vực kinh tế tập thể đã có bước củng cố, phát triển tích cực. Tính đến cuối năm 2019, số HTX đã tăng từ 341 lên 637 HTX, trong đó có 546 HTX đang hoạt động, tổng số thành viên HTX từ 38.156 đã tăng lên 58.654 người, số lượng HTX phát triển mới đều tăng qua từng năm… Khu vực kinh tế tập thể đã góp phần tạo việc làm cho người lao động, tăng thu nhập cho thành viên, phát triển thêm các hoạt động kinh tế, góp phần phát triển đời sống văn hóa và tăng cường đoàn kết cộng đồng, cải thiện an sinh xã hội, bảo đảm an ninh trật tự tại địa phương. Ðể tạo điều kiện thuận lợi cho thành phần kinh tế tập thể ở thành phố có thể phát triển mạnh hơn nữa, trong giai đoạn 2021-2030, TP Hồ Chí Minh sẽ tập trung xây dựng và phát triển mô hình HTX kiểu mới, HTX tập trung làm các dịch vụ đầu vào - đầu ra phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh… trên cơ sở bảo đảm quyền tự chủ cho thành viên. Trong đó, thành phố đặt mục tiêu sẽ phát triển mới 300 HTX, năm Liên hiệp HTX, tốc độ tăng trưởng khu vực kinh tế HTX đạt 7%/năm; kinh tế tập thể chiếm 0,6% GRDP của thành phố; thu hút thêm 30 nghìn lao động...

Ðể thực hiện mục tiêu nêu trên, thành phố sẽ triển khai một số giải pháp như: Tăng nguồn vốn của Quỹ trợ vốn thành viên HTX thành phố, phấn đấu đến năm 2030, quỹ này có nguồn vốn hoạt động đạt gần 2.000 tỷ đồng, làm tốt hơn nữa vai trò cầu nối giữa tổ chức tín dụng và các HTX. Ðồng thời, các đơn vị và cơ quan liên quan sẽ phối hợp chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi hơn để các HTX được hưởng các chính sách tín dụng ưu đãi, chính sách vay tín chấp,… Bên cạnh đó, hằng năm, thành phố sẽ xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, kiến thức pháp lý cho cán bộ HTX; tăng cường các hoạt động hỗ trợ xúc tiến thương mại; tăng cường hỗ trợ các HTX ứng dụng các thành tựu khoa học - kỹ thuật mới trong sản xuất, kinh doanh, nhất là trong khâu thu hoạch, chế biến, đóng gói và bảo quản nông sản, thực phẩm; hỗ trợ các tổ hợp tác và HTX trong lĩnh vực nông nghiệp đổi mới và nâng cao trình độ khoa học - công nghệ…

Ðồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh đề nghị các cấp, các ngành và đơn vị liên quan cần phân tích, đánh giá lại đầy đủ hơn để từ đó chung sức, chung lòng hỗ trợ kinh tế tập thể phát triển tốt hơn nữa, nhân rộng những mô hình hoạt động hiệu quả. Các cơ quan chức năng liên quan cần nhanh chóng hoàn thiện các chính sách về đất đai, vốn, khoa học - công nghệ… để góp phần nâng cao hoạt động kinh tế tập thể, nhất là quỹ đất và vốn tín dụng phục vụ sản xuất, kinh doanh của các HTX. Bên cạnh đó, cần sớm có chiến lược, đề án hình thành các HTX kiểu mới ở các lĩnh vực kinh tế, đến năm 2025 cần phát triển được khoảng năm mô hình HTX kiểu mới. Ðồng thời, cần có giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập, tạo điều kiện tốt nhất để các HTX (nhất là các HTX kiểu mới ở lĩnh vực nông nghiệp, quản lý chợ, vận tải công cộng, môi trường, nhà ở, dịch vụ) phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn mới. Ðiều quan trọng không kém là nâng thu nhập của thành viên, là minh chứng tốt nhất cho hiệu quả hoạt động của HTX.

 Theo báo Nhân dân điện tử/BÀI VÀ ẢNH: HOÀNG LIÊM