Rượu H’Mông mông là 1 trong
những loại rượu đặc sản của Sa Pa – Lào Cai.
Lào Cai một mảnh đất sản sinh ra rất nhiều loại rượu đặc sản của
Tây Bắc Việt Nam. Nét văn hóa rượu của Lào Cai là rất độc đáo đặc trưng cho văn
hóa uống rượu của con người Tây Bắc mà các bạn đã biết tới. Có thể kết đến các
loại rượu đặc sản của Lào Cai như sau: Rượu ngô bản phố, rượu sim san, rượu
séng cù, rượu na lang, rượu san lùng, rượu táo mèo, rượu chuối hột, rượu
đinh lăng, và các loại rượu khác. Rượu H’Mông là một trong những loại
rượu đặc sản đó được người dân tộc H’Mông nấu tại thị trấn Sa Pa. Rượu
H’Mông có mùi thơm đặc biệt từ của men lá rừng, vị đậm đà của thóc nương, ngô
nếp. Nhận thấy được tiềm năng phát triển của rượu thóc H’Mông Sa Pa,
anh Nguyễn Ngọc Huy – Giám đốc HTX rượu thóc H'Mông Sa
Pa đã mở rộng quy mô sản xuất, liên kết với các hộ dân nơi đây sản xuất
rượu thóc H'Mông Sa Pa.
Sa Pa nằm ở độ cao hơn 1000m so với mặt nước biển, khi
hậu mát mẻ, cây cối xanh tươi tốt. Chính nhờ điều kiện khí hâu thiên nhiêu ban
tặng đó mà những sản phẩm để làm ra rượu cũng vô cùng đặc biệt, rượu được nấu
từ thóc nương, ngô nếp và men lá được chế biết từ hơn 20 loại lá thảo dược khác
nhau.
Trước khi nấu rượu bà con người H’mông phải chuẩn bị men cùng với
nguyên liệu rất cẩn thận. Thóc nương đồ chín, cùng với ngô nếp, sau đó ủ với
quả men đã chuẩn bị sẵn, trong qua trình ủ là sử phát triển lên men của các
chất sinh học, dần dần biến đổi thành các chất hóa học trong quá trình lên men.
Rượu được ủ cho đến khi nào có mùi rất thơm đặc trưng thì đem
chưng cất theo công thức riêng của đồng bào nơi đây mới tạo ra được những giọt
rượu vô cùng chất lượng thơm ngon. Là đồ uống chưng cất cho nên rượu có màu
trong vắt, hương thơm tinh khiết, nhẹ nhàng vị ngọt dịu.
Theo truyền thuyết dân tộc của người H’Mông thì rượu được nấu để
cúng Giàng (thần tiên), vì vậy rượu được nấu hết sức kì công, rượu không chỉ
mang ý nghĩa về ẩm thực, văn hóa rượu Tây Bắc mà còn ẩn sâu trong đó là nét văn
hóa, tập quán của người H’Mông.
Một phần công đoạn nấu rượu của HTX
Để nấu được 1 giọt rượu chất lượng là đằng sau đó bao nhiều công
sức vất vả của người H’mông. Men nấu rượu được làm từ hơn 20 loại lá khác nhau
được bà con đi hái trên rừng già. Tất cả các loại thảo dược giã nhỏ xong thì
trộn với bột gạo xay nhỏ trộn vào, trộn thêm 1 tỉ lệ nhỏ của quả men cũ đã lên
men để tạo cho quá trình lên men của quả men mới được nhanh hơn. Sau khi
trộn thành tường quả men to như quả trứng gà thì đem phơi nắng, kết hợp sấy
trên gác bếp thời gian hoàn thành quả men có thể đến 60 ngày mới được.
Đặc điểm của rượu H’Mông là uống thơm ngon
của hương thóc, hương ngô nếp hòa quyện với hương thơm từ 20 loại thảo dược có
trong men rượu. Không những chất lượng đảm bảo, mẫu mã đẹp. Rượu thóc H’Mông được
chứa trong những bình gốm sứ Bác Tràng, nắp bình rượu bằng loại gỗ đặc biệt của
núi rường Sa Pa.
Sản phẩm rượu thóc H’Mong Sa Pa của Hợp tác xã H’Mong Sa Pa
Để hưởng ứng Chương trình
mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của tỉnh Lào Cai, HTX đã đăng ký chứng nhận
OCOP. Năm 2019, sản phẩm rượu thóc H’Mong Sa Pa của Hợp tác xã H’Mong Sa Pa đã
được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh.